Tosya Bağcılığı - 3

 

Tosya, pirinci kadar bağları ile de meşhurdur.

Tosya, üzüm nev’inin çokluğu noktasından rekor yapabilir.

Tosya 26 (Hususi) – Pirinçleriyle meşhur olan Tosya, aynı zamanda çok mükemmel bir üzüm memleketidir. Fakat şimdiye kadar bağcılıkta geri usuller tatbik etmekte olduğu için üzümlerinin nefasetini, cinslerinin mükemmeliyetini dışarıya tanıttıramamıştır.

Şimdiye kadar, Tosya bağcılığı eski İranilerden kalma Baron denilen yüksek kümbetler üzerinde yetiştirilmiş sık kütüklerden terekküp ediyordu. Bu sırtların arasındaki hendekler senede birkaç defa su ile dolduruluyor, belleniyor ve bunun gibi daha birçok lüzumsuz emekler sarf ediliyor, fakat buna mukabil de bağcının eline geçen para, cebini değil ancak alâ külli hâl boğazını doyurabilecek bir miktardan fazla olmuyordu.

Bunca emeğe mukabil elde edilen mahsulün azlığı birçok bağcıyı bıktırmış ve onları bağcılıktan sarf-ı nazar ettirecek bir hale sokmuştu. Esasen dönüm başına 80 lira sarf etmek suretiyle meydana gelen bu eski usul bağcılık, su meselesi yüzünden de çok güç bir meslektir. Bilhassa suyun azaldığı zamanlarda, su işinden dolayı Tosya’da birçok kanlı hadiseler vukua gelmektedir.

Bütün bunları nazarı itibara alan vilayet ziraat müdürlüğü, Tosya bağlarının sulanmaksızın yetiştirilebilen fenni bir şekle ifrağı için Tosya bağcıları nezdinde icap eden teşebbüs ve telkinde bulunmuş ve hatta mesele münakaşalı bir konferans halinde bağcılara izah edilmiştir. Bu izahat üzerine Tosya bağcıları bu yeni tarz ile yakından alakadar olmuşlar ve dikme mevsimi olması dolayısıyla birkaç kişi bu iş üzerinde tecrübe yapmışlardır.

İşin ehemmiyetini kavramış olan Tosya bağcılarının bir kısmı, sulamaksızın yetiştirilen bağların birçok maddi faydalarını görünce hemen bağlarını sökerek yerlerine yeni tarzda bağ dikmişlerdir.

Diğer taraftan yaz ortasında bu bağların tutarak güzelce sürmekte olduklarını gören müteşebbisler memnuniyetlerini gizleyememişlerdir. Bunu gören diğer bağcılar da önümüzdeki ilkbaharda bağlarını sökmeği kararlaştırmışlardır ki bu bağcıların adedi 300-500’den fazla olacağı da tahmin edilmektedir.

Bu suretle Tosya bağcılığı birkaç sene içinde, bu yeni tarz dolayısıyla bu muhitte layık olduğu mevkiini alacak, bu yüzden Tosya bağları hem fazla mahsul almak, hem de tam mevsiminde mahsulün tekemmül etmesi dolayısıyla büyük bir kazanç vasıtası olacaktır.

Tosya bağlarının alacağı bu vaziyetin kıymeti ve ehemmiyeti hakkında bir fikir verebilmek için Tosya bağlarından senede bir milyon kile üzüm istihsal edildiğini söylemek kâfidir, zannederim.

Diyebilirim ki, Tosya üzüm nev’inin fazlalığı itibarıyla adeta bir rekor kıracak vaziyettedir.

Tosya’daki üzüm cinsleri şunlardır:

[K]ahta, kara üzüm, kara ve beyaz kadın parmağı, çavuş, ter kabuk, sarı gevrek, misket, paşa, tilkikuyruğu, mercan üzümü, arnat, şam, isli, alaca, keçimemesidir.

Salbaşoğlu

3 Eylül 1933 - Akşam

Tosya Pirincine İtalya'da Birincilik, Tosya'da Elektrik ve Ortamektep İhtiyacı

 

Bundan Sonra da Bir Mezbaha Yaptırılacak, Bir de Ortamektep Yapılırsa Bütün İhtiyaçları Karşılanmış Olacak

Tosya (Özel) – Tosya 10.100 nüfuslu bir kaza merkezidir. Kasabada 2600 bina vardır. Tosya bol ve her çeşit meyva yetiştiren bahçeleri ile şöhret bulmuştur.

Tosya’da her yıl beş bin kiloya yakın pirinç istihsal edilmektedir. Bilhassa İtalya piyasası Tosya pirinçlerini çok tutmaktadır. Tosya beynelmilel İtalya sergisinde birinciliği almıştır. Kasabada Sümerbank tarafından işletilen bir çeltik fabrikası vardır.

Tosya kazası dâhilinde iki binden fazla dokuma tezgâhı işlemektedir. Her tezgâh her gün bir top bez dokuduğuna göre Tosya tezgâhlarının günlük istihsali iki bini bulmaktadır.

Belediye kasabanın gelişmesi için çalışmaktadır. Yeni yangın havuzları yaptırmış, itfaiye teşkilatını ikmal etmiştir. Şimdi de elektrik tesisatı yapılacaktır. Bunun için 40 bin lira sarfı kararlaştırılmıştır. Elektrik tesisatından sonra da bir mezbaha yaptırılacaktır.

Şimdi Çankırı-Kastamonu postası Tosya’ya uğrayarak geçmektedir. Bunun için hem yolcular kolaylık görmekte, hem de Tosya postası teahhürsüz gelmektedir.

Tosya’da iki tane tam devreli biri 3 sınıflı 3 ilk mektep vardır. Fakat bu mektepler ihtiyaca kâfi gelmemektedir.

Tosya’nın bir orta okula ihtiyacı vardır ve bütün Tosyalılar bir orta mektep açılmasını temenni etmektedir.

5 Nisan 1936 – Son Posta Gazetesi